W moim domu zapach cytryny zawsze zwiastował coś wyjątkowego. Gdy byłam mała, mama często piekła ciasto cytrynowe, którego zapach wypełniał całą kuchnię. Nie było w nim nic skomplikowanego – ot, kilka prostych składników, dobre masło, świeżo starta skórka cytrynowa i trochę czułości. Ale smak? Ten smak zostawał w pamięci na długo. Wilgotne, mięciutkie, delikatnie maślane z orzeźwiającą nutą cytryny. Było tak lekkie, że rozpływało się w ustach.

Włoskie ciasto cytrynowe, zwane czasem „torta al limone”, jest kwintesencją prostoty i elegancji. To ciasto, które nie potrzebuje żadnych dodatków – nie znajdziesz tu wyszukanych kremów czy przekładek. Wystarczy oprószyć je cukrem pudrem i podać z filiżanką herbaty lub espresso. Idealne na każdą okazję: poranną kawę, rodzinny obiad, czy po prostu – jako słodkie ukojenie po ciężkim dniu.

Dzisiaj dzielę się z Tobą moją wersją tego klasycznego włoskiego wypieku. Bazuje na tradycyjnych składnikach, ale jest dostosowana do polskich realiów i smaków. To przepis, który zawsze się udaje – i zawsze zachwyca.

Składniki

Masło – 200 g (w temperaturze pokojowej)
Cukier – 180 g
Jajka – 4 sztuki
Mąka pszenna – 250 g
Proszek do pieczenia – 2 łyżeczki
Mleko – 100 ml
Sok z cytryny – 2 łyżki
Skórka otarta z 2 cytryn (sparzonych)
Cukier wanilinowy – 1 łyżeczka
Szczypta soli
Cukier puder do posypania – według uznania

Krok po kroku

Krok 1: Przygotowanie składników

Cytryny dokładnie umyj i sparz wrzątkiem. Zetrzyj skórkę i wyciśnij sok. Oddziel jajka. Masło utrzyj z cukrem i cukrem wanilinowym na jasną, puszystą masę.

Krok 2: Dodawanie jajek

Do utartego masła dodawaj po jednym żółtku, miksując po każdym dodaniu. Dodaj skórkę i sok z cytryny.

Krok 3: Suche składniki

W osobnej misce połącz mąkę, proszek do pieczenia i szczyptę soli. Dodawaj stopniowo do masy maślanej, na przemian z mlekiem. Miksuj na wolnych obrotach, tylko do połączenia.

Krok 4: Ubijanie białek

Białka ubij na sztywną pianę i delikatnie wmieszaj do ciasta szpatułką – nie miksuj, by nie stracić puszystości.

Krok 5: Pieczenie

Przełóż masę do formy o średnicy ok. 22–24 cm (wyłożonej papierem do pieczenia lub posmarowanej masłem i oprószonej mąką). Piecz w temperaturze 175°C przez około 45–50 minut, aż wierzch będzie złoty, a patyczek suchy.

Krok 6: Wykończenie

Po ostudzeniu oprósz ciasto cukrem pudrem. Podawaj solo lub z kleksem bitej śmietany albo jogurtu naturalnego.

Dlaczego ten przepis działa

Sekret tkwi w prostocie i harmonii składników. Masło nadaje ciastu bogatej struktury, jajka zapewniają puszystość, a cytryna wprowadza orzeźwiającą nutę, która przełamuje słodycz. Dzięki ubitym białkom ciasto jest lekkie, ale nie suche. Mleko dodaje wilgoci, a proporcje są na tyle dobrze dobrane, że ciasto pięknie wyrasta i długo zachowuje świeżość.

To klasyk, który zaspokoi zarówno miłośników prostych wypieków, jak i tych, którzy lubią zaskakiwać domowników i gości aromatycznym smakiem.

Wariacje i wersje

Wersja klasyczna

Jak powyżej – z masłem, cytryną i cukrem pudrem.

Wersja fit

Masło zamień na olej kokosowy, cukier na erytrytol, a mleko na napój roślinny. Użyj 3 jajek i dodaj łyżkę jogurtu naturalnego dla wilgoci.

Bezglutenowa

Zamień mąkę pszenną na mieszankę bezglutenową do ciast (z dodatkiem gumy ksantanowej). Sprawdź proszek do pieczenia pod kątem składu.

Z dodatkami

Do ciasta możesz dodać mak, jagody, maliny lub posiekane orzechy włoskie. Skórkę cytrynową możesz wymieszać z pomarańczową – uzyskasz bardziej złożony aromat.

Wskazówki kulinarne

Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową – unikniesz zwarzenia się masy.
Nie otwieraj piekarnika w pierwszych 30 minutach pieczenia – ciasto może opaść.
Użyj cytryn ekologicznych – ich skórka jest wolna od wosku i chemikaliów.
Po upieczeniu odstaw ciasto na kratkę, by odparowało – zachowa puszystość.

Sposoby podania

To ciasto doskonale smakuje solo, ale możesz je również podać z:

kwaśną śmietaną i malinami,
lodami waniliowymi,
sosem z białej czekolady,
kremem cytrynowym (lemon curd).

Świetnie sprawdza się jako deser do niedzielnej kawy, na święta, do koszyczka na piknik albo jako słodki prezent dla sąsiadki.

Praktyczne porady

Ciasto możesz upiec dzień wcześniej – następnego dnia jest jeszcze lepsze.
Można je przechowywać w szczelnej puszce do 4 dni.
Idealnie nadaje się do mrożenia – pokrój na kawałki i włóż do woreczków.
Przed podaniem można je lekko podgrzać – pięknie pachnie i jest bardziej aromatyczne.

Czas przygotowania: 20 minut

Czas pieczenia: 50 minut

Całkowity czas: 1 godzina 10 minut

Wartości odżywcze (na porcję)

Liczba porcji z przepisu: 12
Porcja: 1 kawałek (z 12)
Kalorie: ok. 270 kcal
Białko: 5 g
Tłuszcz: 16 g
Węglowodany: 25 g
Sód: 40 mg
Cytryna wspomaga trawienie, a ciasto nie zawiera sztucznych dodatków

Najczęstsze błędy

Masło i jajka prosto z lodówki – masa się zwarzy. Wyjmij je wcześniej.
Zbyt szybkie mieszanie piany – ciasto traci puszystość. Wmieszaj delikatnie.
Przesuszenie – piecz tylko do suchego patyczka, nie dłużej.
Niewystudzona forma – nie wyjmuj gorącego ciasta, bo może się połamać.

Podsumowanie

To włoskie cytrynowe ciasto to prawdziwa klasyka gatunku – proste, lekkie, wilgotne i pełne świeżości. Idealnie nadaje się na każdą porę roku, do każdego rodzaju spotkania i dla każdej kucharki, niezależnie od doświadczenia. To wypiek, który zawsze się udaje – i do którego chce się wracać. Pachnące cytryną, mięciutkie, otulone złotą skórką i posypane cukrem pudrem – ma w sobie wszystko, czego potrzeba do szczęścia.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

P: Czy można dodać więcej cytryny?

O: Tak – ale pamiętaj, by nie przesadzić z ilością soku, by nie zaburzyć struktury ciasta.

P: Czym mogę zastąpić mleko?

O: Możesz użyć jogurtu naturalnego, kefiru lub napoju roślinnego (np. migdałowego).

P: Czy ciasto nadaje się do mrożenia?

O: Jak najbardziej! Najlepiej pokroić na porcje i zamrozić w szczelnych pojemnikach.

P: Czy można dodać lukier zamiast cukru pudru?

O: Oczywiście – lukier cytrynowy doskonale pasuje i wzmacnia smak cytryny.