Keks to jedno z tych ciast, które przywołują najmilsze wspomnienia dzieciństwa — świąteczny stół, kolorowe bakalie, zapach rumowego olejku i ciepło domowej kuchni. Moja mama piekła keks zawsze na Wielkanoc, ale też na każdą większą okazję. Stał dumnie wśród mazurków i serników, pełen suszonych owoców i orzechów, polany lukrem i przyozdobiony migdałami. Dziś, gdy sama go piekę, nie wyobrażam sobie świąt bez tego klasycznego, wilgotnego i aromatycznego wypieku.
Keks ma w sobie wszystko, co najlepsze — prostotę, bogaty smak i niesamowitą trwałość. To ciasto, które długo zachowuje świeżość, z każdym dniem stając się jeszcze lepsze. Można je przygotować z wyprzedzeniem, a jego zapach i smak roznoszą się po całym domu, wprowadzając atmosferę radości i ciepła. Ten przepis to moja ulubiona wersja — sprawdzona przez lata i zawsze niezawodna.
Składniki
- 300 g mąki pszennej
- 200 g masła (miękkiego, w temperaturze pokojowej)
- 200 g cukru pudru
- 5 jajek (w temp. pokojowej)
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 3 łyżki gęstej kwaśnej śmietany (18%)
- 450 g bakalii (np. rodzynki, morele, figi, śliwki, ananasy, papaja, kandyzowana skórka pomarańczowa, orzechy, migdały – dowolna mieszanka)
- kilka kropel olejku rumowego lub innego ulubionego aromatu
- 2 łyżki mąki do obtoczenia bakalii
Krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie masy
Wszystkie składniki powinny być w temperaturze pokojowej. Masło utrzyj z cukrem pudrem na jasną, puszystą masę. Dodawaj po jednym jajku, miksując dokładnie po każdym dodaniu.
Krok 2: Suche składniki
Do osobnej miski przesiej mąkę z proszkiem do pieczenia. Dodaj ją do masy jajeczno-maślanej na przemian ze śmietaną, mieszając delikatnie szpatułką do połączenia się składników. Wlej kilka kropel aromatu rumowego.
Krok 3: Bakalie
Bakalie drobno pokrój, jeśli są duże. Obtocz je w 2 łyżkach mąki, by nie opadły na dno ciasta. Delikatnie wmieszaj je w ciasto.
Krok 4: Pieczenie
Formę keksową (9×30 cm) wyłóż papierem do pieczenia. Przełóż masę, wyrównaj wierzch. Piecz w temperaturze 170°C (góra-dół) przez około 60–65 minut, do suchego patyczka. Po upieczeniu zostaw do wystygnięcia w formie, a następnie wyjmij na kratkę.
Krok 5: Dekoracja
Keks możesz udekorować lukrem cytrynowym, polewą czekoladową, posypać cukrem pudrem lub udekorować migdałami i skórką pomarańczową. Wszystko zależy od okazji i preferencji.
Dlaczego ten przepis działa
Proporcje składników sprawiają, że keks jest idealnie wilgotny, a dzięki dodatkowi śmietany długo zachowuje świeżość. Obtoczenie bakalii w mące zapobiega ich opadaniu, a olejek rumowy nadaje klasycznego aromatu. To wypiek, który udaje się zawsze, nawet początkującym. Idealny na święta, ale też jako codzienna słodka przekąska.
Wariacje i wersje
- Klasyczna – z mieszanką bakalii i rumowym aromatem.
- Bezglutenowa – użyj mieszanki mąk bezglutenowych.
- Z dodatkiem kakao – dodaj 1–2 łyżki kakao dla wersji czekoladowej.
- Z owocami kandyzowanymi – w stylu angielskim, z większą ilością skórki pomarańczowej.
Wskazówki kulinarne
- Wszystkie składniki muszą być w temperaturze pokojowej.
- Ucieraj masło z cukrem do momentu, aż masa będzie puszysta i jasna.
- Nie otwieraj piekarnika w trakcie pieczenia — keks może opaść.
- Przechowuj zawinięty w folię lub w szczelnym pojemniku, by nie obsychał.
Sposoby podania
Keks to ciasto, które można serwować na wiele sposobów: klasycznie pokrojony w plastry do herbaty, elegancko udekorowany na świątecznym stole lub jako prezent — zawinięty w pergamin i ozdobiony wstążką. Świetnie smakuje z filiżanką herbaty earl grey lub kawą z mlekiem.
Praktyczne porady
- Najlepiej smakuje po 1–2 dniach od upieczenia.
- Przechowuj w chłodnym miejscu — zachowa świeżość nawet do tygodnia.
- Jeśli chcesz dodać alkohol – zastąp aromat 1 łyżką rumu.
- Keks można zamrozić — po rozmrożeniu będzie nadal wilgotny.
Czas przygotowania: 25 minut
Czas pieczenia: 60–65 minut
Całkowity czas: ok. 1 godzina 30 minut
Wartości odżywcze (na porcję)
- Kalorie: ok. 340 kcal
- Białko: 5 g
- Sód: 80 mg
- Tłuszcze: 19 g (w tym nasycone 12 g)
- Węglowodany: 35 g
- Błonnik: 2 g
Najczęstsze błędy
- Zbyt szybkie miksowanie masy z mąką – może spowodować zakalec.
- Nieobtoczenie bakalii w mące – opadną na dno ciasta.
- Za krótki czas pieczenia – keks będzie surowy w środku.
- Przechowywanie bez przykrycia – ciasto szybko obsycha.
Podsumowanie
Keks to klasyk, który nigdy się nie nudzi. Pachnący, pełen bakalii, wilgotny i piękny — nie może go zabraknąć na żadnym świątecznym stole. Ten przepis to pewniak, który zawsze się udaje i za każdym razem zachwyca. Upiecz raz, a stanie się Twoją kulinarną tradycją.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
P: Czy mogę użyć gotowej mieszanki bakalii?
O: Tak, ale warto je wcześniej pokroić i obtoczyć w mące.
P: Czy mogę zmniejszyć ilość cukru?
O: Tak, ale nie więcej niż o 50 g — wpłynie to na wilgotność ciasta.
P: Jak długo można przechowywać keks?
O: Do 7 dni w chłodnym miejscu, szczelnie zawinięty.
P: Czy można dodać alkohol do ciasta?
O: Tak, świetnie sprawdzi się 1–2 łyżki rumu, amaretto lub brandy.